مالیات و مفهوم اقتصادى آن

مالیات و تامین عدالت اجتماعى
امروزه دولتها براى ایجاد تعادل اقتصادى وظایف گوناگونى به عهده مى گیرند. بازارهاى اقتصادى را کنترل و قیمت ها را تعیین و کنترل مى کنند و بر توزیع مزدها فراآورده ها و سایر درآمدها نظارت مى کنند. اما آنچه از همه اینها در تعادل اقتصادى و تامین عدالت اجتماعى نقش ویژه اى دارد مالیات است . مالیات دولت را قدار مى سازد که بر جریانات و مسائل اقتصادى کشور وافزیاش درآمدها و ثروت ها نظارت و کنترل داشته واز رکود و فساد و کسادى اقتصادى جلوگیرى کند. البته روشن است در میان انواع مالیات ها مالیات هاى مستقیم آنها از آنجا که اشخاص پرداخت کننده نمى توانند آنرا به دیگرى منتقل سازند اگر براساس درآمد تنظیم گردد مانع از تمرکز ثروت و اندوخته هاى سرسام آور و روحیه آن خواهد بود. به این جهت فاصله هاى وحشتناک طبقاتى را ترمیم و یا تعدیل مى کند واز طرف دیگر موجب رونق اقتصادى خواهد بود. در میان مالیاتها سیستم مالیاتى تصاعدى موثرترین آن در مسائل اقتصادى مى باشد هم از جهت تامین نیازهاى دولت و هم از نظر نقش آن در تعدیل درآمد.
بطور روشن این مالیات مى تواند تقاضاى عمومى و همچنین قیمت کالاها را تغییر دهد زیرا مالیات[ چه مستقیم و غیرمستقیم] در آمدها را پائین مى آورد و در نتیجه تقاضاى عمومى نسبت به کالاها و خدمات آن پائین خواهد آمد.از طرف دیگر با کاهش تقاضا (با فرض ثبوت سایر متغیرها) قیمت ها پائین مى آیند. نمودارى رااز کشورى مى بینید که منحنى توزیع درآمد مردم پیش از گرفتن مالیات و پس از آن چه تفاوت مهمى نموده است :
دراین شکل سه منحنى دیه مى شود (منحنى ۱ و ۲ و ۳). خط افقى درصد جمعیت مردم و خط عمودى درصد درآمدها را نشان مى دهد. منحنى شماره یک نشان دهنده وضع درآمدها در حالت تعادل کامل است که اصولا وضعیت ایده آل و تئوریکى مى باشد و در عمل تاکنون در هیچ نظام اقتصادى واقعا پیاده نشده است که مثلا ۲۰ درصد مردم ۲۰ درصد درآمد جامعه را ببرند و ۱۰۰ درصد مردم ۱۰۰ درصد درآمد را تساوى کامل برقرار باشد. منحنى شماره دو نشانه وضعیت توزیع درآمد پیش از گرفتن مالیات مى باشد که روشن است وضع درآمدها و توزیع آنها بسیار نامتعادل است مثلا ۸۰% جمعیت مردم رااگر بخواهیم درآمدشان را نشان دهیم همانطوریکه روى منحنى نشان داده شده است حدود ۲۵ درصد درآمد کل را بخوداختصاص داده اند.