کولیس و ریزسنج
کولیس:
کولیس یا قطرسنج یکی از ابزارهای بکار رفته در صنعت ومهندسی مکانیک است.از کولیس برای اندازهگیری فاصله میان دو جسم یا دو نقطه استفاده میکنند. سادهترین گونه کولیس پرگارِِِی است که ساقهایش به بیرون یا به تو خم شدهاند. کولیس به دلیل داشتن تنوع و سهولت در اندازه گیری یکی از مهمترین ابزارهای اندازه گیری می باشد که تشکیل شده از دو قسمت ثابت و متحرک که قسمت ثابت ان یک خط کش مدرج با فک و شاخک ثابت و قسمت متحرک شامل کشویی است که فک و شاخک متحرک و همچنین تقسیمات ورنیه روی ان قرار دارد.برای این که کشو را محکم کنیم و همچنین برای کم کردن لقی ازضامنی که در زیر کشو نصب شده است استفاده می شود.
تاریخچه کولیس:در سال ۱۹۱۴ فردی به نام میتوتویو اولین پروانه ساخت کولیس را کسب کرد و تولید آن را در همان سال در کارخانه میزونوکوچی در شهر کاوازاکی ژاپن شروع کرد. در سال ۱۹۵۳کارخانه آن به اوتسونومیا انتقال یافته و تولید انبوه آن شروع شد.در سال ۱۹۵۶ این فرد اولین کسی بود که موضوع استفاده از فولاد ضد زنگ را برای ساخت کولیس مطرح کرد. ۷ سال بعد در سال ۱۹۶۳ میتوتویو بیش از یک میلیون کولیس تولید کرد. در همان سال تولید کولیس ساعتی آغاز شد و به دنبال آن کولیسهای دیجیتالی و سپس کولیسهای ضد زنگ که در مقابل آب و روغن مقاوم بودند تولید شد. کولیسهای کار سنگین که طول ۴۵۰ میلیمتر و بیشتر را اندازهگیری میکنند از سال ۱۹۶۱ساخته شدند. امروزه کولیسهایی که طول ۲۰۰۰ میلیمتر را اندازه میگیرند نیز تولید میشود. بدنه این نوع از کولیسها از فیبرهای کربنی است تا سبک باشند و معضل بزرگ این کولیسها که سنگینی آنها است را بدینگونه رفع کردهاند.
خط کش برحسب میلیمتر مدرج شده ورنیه دارای درجه بندی کوچکی است که اغلب شامل ۱۰ قسمت بوده و معادل ۹ میلیمتر است یعنی ۹ میلیمتر در روی خط کش کوچکتر است. با این نوع کولیس به آسانی میتوانیم تا ۱٫۱۰ میلیمتر را اندازه بگیریم. دقت اندازه گیری کولیس از تقسیم کردن یک درجه خط کش به تعداد تقسیمات ورنیه به دست میآید.برخی از انواع کولیسها برای اندازه گیری عمق یک تیغه باریک دارند که به ورنیه متصل است و با آن حرکت میکند. اگر صفر ورنیه بر صفر خط کش منطبق باشد انتهای تیغه بر انتهای خط کش منطبق میگردد در صنعت برای اندازه گیری قطر گلوله و سیلندر و پیستون و طول وسایل مختلف از انواع کولیسها با بزرگیهای مختلف استفاده میشود. کولیسها بر دو نوع اند : دیجیتال و ساده . نوع دیجیتال آن اندازه ها را بر حسب میلی متر و اینچ با بیشترین دقت برایتان نمایش می دهد . ولی نوع ساده آن برای اینچ دو دقت و میلی متر هم دو دقت اندازه ها را نمایش می دهد. از کولیس برای اندازهگیری فاصله میان دو جسم یا دو نقطه استفاده میکنند. سادهترین گونه کولیس پرگاری است که ساقهایش به بیرون یا به تو خم شدهاند.