مقایسه شبکه شهری وروستایی ایران با کشور های اروپای غربی

500 تومان – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

در یک مقایسه بسیار کلی شبکه شهرهای ایران یا شبکه شهرهای کشورهای توسعه یافته (فرضاً اروپایی) می‌توان کم و بیش تفاوتهای ساختاری را ملاحظه نمود. هرچند قبل از دوران معاصر هم شبکه و استقرارهای شهری اروپا که شکل گیری اولیه‌اش به قرون وسطی و حتی پیشتر، برمی‌گردد؛ با ساختار فضایی شهرها در فلات ایران تفاوتهای اساسی داشته ولی به هرحال آنچه از انقلاب صنعتی به بعد اتفاق افتاد این تفاوت را کمتر نکرد، بلکه بیش از پیش به دو صورت متفاوت تحقق یافتند؛ در نتیجه نهایتاً شبکه شهرها در کشورهای اروپائی غالباً شکل‌بندی «لانه زنبوری» بخود گرفتند.

بدین صورت که هر شهر ضمن داشتن ارتباط متقابل با روستاهای حول خود و یگانگی (integration) نسبی با آن دارای ارتباط متقابل با شهر بزرگتر منطقه خود بوده و همواره در شعاع معینی در اطراف و در همه جهات کم و بیش با شهرهای دیگر در ارتباط می‌باشند. در مقابل شبکه شهری ایران و مناطق معدودی در دیگر نقاط جهان، که کم و بیش وضعیتی نسبتاً مشابه با ایران را دارند؛ غالباً شکل‌بندی خطی، “زنجیره‌ای” دارند! یعنی شهرها بصورت خطی مستقیم با مرکز در ارتباط هستند. در شبکه شهری ایران ارتباط بین شهری اکثراً منحصر به تهران و به نسبت بسیار محدودتری با چند شهر بزرگ می‌باشد. با مختصر توجهی در خواهیم یافت فرضاً شهرها و حتی روستاهای نسبتاً دور دست در استانهای دیگر بیش از اینکه با مرکز استان خود در ارتباط باشند؛ مستقیماً، با تهران در ارتباطند!؟ حتی بسیاری از روستاهایی که در شعاع چند صد کیلومتری تهران قرار دارند، غالباً بوسیله وسایط نقلیه مستقلی با تهران ارتباط مستقیم داشته؛ تا فرضاً با شهرها یا مراکز استان خود!؟

بعنوان مثال، می‌توان یکی از شهرهای بزرگ کشور را در نظر گرفت. شهرهایی که بعنوان قطب منطقه خود مطرح‌اند؛ همچون مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز، اهواز. سپس شهرهایی که در محدوده نفوذ یا حول آنها قرار دارند را از نظر میزان و کیفیت روابط متقابل آنها با شهر اصلی، مورد بررسی قرار داد؛ اکثراً  حاصل چنین بررسی‌هائی مبین روابط متقابل محدود و بسیار ابتدایی شهر اصلی با شهرهای حول خود بوده، بصورتی که اطلاق عنوان، کلان شهر، را به شهر مورد مطالعه از جهات بسیاری، منتفی می‌گرداند.