روستاهای بروجرد
بُروجـِرد یکی از شهرهای قدیمی غرب ایران در استان لرستان است. بروجرد را در گویش بروجردی وُوری یرد vūriyerd و در لُری وُروگرد vorūgerd می نامند. شهر بروجرد مرکز شهرستان بروجرد است. این شهر بیش از دویست و سی هزار نفر جمعیت دارد.
بافت معماری قدیم بروجرد که آخرین بار در دوران قاجاریه ساماندهی شده بسیار زیبا بوده و نمونه هایی از آن هنوز باقی است. هسته اولیه این شهر شامل چند کوی و محله بزرگ مانند بروا، صوفیان و دانگه بوده است و بازارها، مسجدها و خانه‌های مجللی در آن وجود داشته است. بروجرد در طول تاریخ همواره محصور به حصاری بزرگ بوده است که اطراف آن نیز خندقی قرار داشته است. آخرین بار قلعه بروجرد به دستور حسام السلطنه قاجار بازسازی شد.
نام شناسی
سعید نفیسی بروجرد را از شهرهای ساسانیان و اصل آن را بروگرد و ساخته از “بر” + “گرد” دانسته است که به معنای شهری است که گرد است و بر و میوه فراوان دارد. اشکانیان و ساسانیان شهرها را بیشتر با پسوند گرد می‌‌ساخته‌اند همانند سوسنگرد، بروگرد و دارابگرد. عده‌ای نام درست بروجرد را ویروگرد دانسته‌اند که به معنای شهر و ساخته ویرو شاهزاده اشکانی است. کوهی در غرب بروجرد با نام ولاش نیز یاد آور نام شاهان اشکانی است. اما معتبرترین نوشته ها، بروجرد را پیروزگرد دانسته‌اند که آن را به فیروز ساسانی منتسب می‌کند.
یزدگرد سوم پادشاه ساسانی پس از شکست از اعراب به منطقه بروجرد گریخت و سپاهیانش در آن محل بر + او + گرد آمدند و به این ترتیب نام این محل بَروگرد شد [۱].
در کتابهای تاریخی از بروجرد با نامهای گوناگون نام برده شده است مانند بَروجرد، فلوجرد، اردکرد، یزدگرد، ولوگرد. روحبخشان در کتاب “جغرافیای تاریخی بروجرد” بیش از سی مورد از صورتهای مختلف نام این شهر را به تفصیل ذکر نموده است[۲].
امروزه بروجرد با نامهای وُروگرد vorūgerd (لری)، بُروگرد borūgerd(روستایی و نیز در نوشته های پارسی سره)، وُوری یرد vūriyerd (گویش بروجرد) و بروجرد borūjerd (نام رسمی) آن شناخته می‌شود. لقب این شهر در گذشته «دار السرور» بوده است که نشان از طبیعت و محیط دلپذیر و مردم خوش مشرب آن داشته است
التحلیل الصرفیکه