اسم تفضیل

اسمی است که برتری کسی یا چیزی را بر یک یا چند موصوف دیگر بیان می کند . اسم تفضیل با صفت تفضیلی « تر » و صفت عالی « ترین » فارسی مطابقت دارد .
اسم تفضیل از فعل ثلاثی مجرد ساخته می شود ، مذکر و مونث آن وزن جداگانه دارد .
مذکر « أفعَل » مثلا از فعل « حَسُنَ ، یَحسُنُ » می شود « أحسَن » : نیکوتر ، نیکو ترین
مونث « فُعلی » مثلا از فعل « حَسُنَ ، یَحسُنُ » می شود « حُسنی » : نیکوتر ، نیکو ترین
نکته : اگر در جمله پس از اسم تفضیل حرف « مِن » بیاید اسم تفضیل به صفت تفضیلی « تر»
فارسی ترجمه می شود ، در غیر این حالت ، آن به صفت عالی « ترین » ترجمه می گردد .
مثال : « أنا أقدَرُ مِنک . »: من از تو تواناترم . « أنا أقدَرُ رجالٍ . »: من تواناترین مرد هستم

اسم تفضیل چیست و چگونه ساخته می شود؟

اسم تفضیل برای بیان برتری یک چیز نسبت به چیز دیگر یا بیان کم تر و زیادتر بودنصفتی در یک فرد یا یک شیء نسبت به دیگری در جمله ذکر می شود که اگر از فعل ثلاثیمجرد ساخته شود بر وزن «أَفعَل» می آید و اگر از عل ثلاثی مزید ساخته شود، قبل ازآن «أشدّ» یا «أکثر» قرار داده و مصدر فعل را به صورت منصوب بعد از آن ذکر میکنیم.

مانند:

ثلاثی مجرد: زیدٌأکبرُمن سعید (زید بزرگ تر از سعید است)

ثلاثی مزید:علیاکثر أحساناًمن موسی (علی نیکو کارتر از موسی است)

همان طور که دیدید برای ساختن اسم تفضیل از ثلاثی مزید- که در اینجا فعل ما بهباب «إفعال» (أحسن، یُحسن، إحسان) رفته است- مصدر آن را به صورت منصوب ذکر می کنیمو قبل از آن یک «اکثر» یا «أشدّ»- می آوریم.

* دقت کنید که اسمتفضیل برای مؤنث بر وزن «فُعلی» می آید.

نکته: چنانچه اسم تفضیل دلالت بر «عیب، رنگ و زینت» داشته باشد مانندثلاثی مزید ساخته می شودمانند:

عیب: عینه اشدّ إعواراً منأخیه: چشم او لوچ تر از برادرش است.

رنگ:الدم أشدّ إحمراراً منالشّفه: خون قرمزتر از لب است.

زینت: هذا البیت أکثر جمالاً منالآخر: این خانه زیباتر از دیگری است (باید دقت کرد کلمه «جمال» که به معنای زیباییاست به هر دو شکل استفاده می شود: أجمل / اکثر جمالاً)

تمرین: به اسم های تفضیل در عبارات زیر دقت کنید:

– قال الصادق (ع): «أغنیالغنیّ من لمیکن للحرص أسیراً».

– قال علی بن الحسین (ع): «أعلیدرجاتالورعأدنیدرجات الیقین وأعلیدرجات الیقینأدنیدرجات الرّضی».

– هذا البقرأکثر إسوداداًمنالآخر.

– إنَّ الذی سمک السماء بنی لنا                  بیتاً دعائمهأعزُّ و أطولُ